امروزه نسل جدیدی از کودها وارد بازار مصرف کشاورزی شده اند به نام کودهای بیولوژیک در این بین استفاده از کود آهن بیولوژیک برای تثبیت آهن در خاک کشاورزی جهت مصرف گیاهان و هم چنین به صورت محلول پاشی در گیاهان می تواند بسیار مفید باشد در حقیقت این نوع کود آهن دارای میکروارگانیسم های مفیدی می باشند که در مقدار تغذیه گیاهان دارای نقش هم زیستی داشته و برای تثبیت و جذب بهتر عناصر کمک زیادی می کنند. کود آهن بیولوژیک در واقع به عنوان ماده حاصل خیز کننده ای گفته ای می شود که دارای تعداد و مقدار کافی از چند گونه میکرو ارگانیسم مفید جهت خاک می باشد که مقدار عنصر آهن را در خاک و گیاه تثبیت نموده و اثر بسیار بیشتری نسبت به کودهای معمولی آهن دارد. کود آهن بیولوژیک دارای میکروارگانیسم هایی است که می تواند عناصر غذایی خاک را در یک فرآیند زیستی تبدیل به ماده مغذی و مفید مانند ویتامین ها و دیگر مواد معدنی کرده و به ریشه خاک منتقل کنند.
مزایای کود هیومیک اسید برای مواد مختلفی که در تامین و رشد گیاهان نقش دارند، بسیار است. از جمله آب، کود، جوانه زنی، میکروارگانیسم ها، آلودگی خاک و گیاهان، خواص خاک و رشد گیاهی. در این بخش به توضیح و بررسی مزیت کود هیومیک اسید بر هر کدام از این عوامل خواهیم پرداخت. هیومیک اسید بعنوان یک تهویه کننده طبیعی خاک و تحریک کننده میکروبی عمل می کند. با داشتن ماتریس کربن منحصر بفرد که شامل غلظت بالایی از مواد معدنی و اسید های آلی هستند موجب افزایش توانایی گیاه با تامین مواد مغذی ضروری آن می شود. این کود همچنین موجب بهبود ساختمان خاک می شود.
کود هیومیک اسید پودری عناصر فعال در خاک های آلی هستند و برای تبدیل شدن کود به مواد مغذی مورد نیاز گیاهان نقش مهمی دارند. کود هیومیک اسید مشکی مایل به قهوه ای هستند و این کود بسیار غنی از کربن و ماکرو مولکول می باشد. اسید های هیومیک نه تنها مهمترین و بزرگترین جزء ماده آلی خالی خاک هستند، بلکه ۹۵ درصد از کل مواد آلی محلول در آب طبیعی را تشکیل می دهند. مواد هیومیکی بعنوان یک حائل عمل می کنند و در خنثی کردن اثرات مضر و نامطلوب باران های اسیدی در محیط پیرامون ما نقش مهمی دارند. مهمتر از همه مواد هیومیک بخش اعظمی از کربن زمین هستند. اسید های هیومیک بخش عمده ای از مواد هیومیک هستند. مواد هیومیکی مطمئن و بی خطر برای محیط زیست و موجودات زنده و گیاهان هستند.
میزان آهن موجود در پوسته زمین حدود پنج درصد می باشد این ماده در همه خاک های جهان وجود دارد. ضرورت وجود عنصر آهن برای پایداری گیاهان در سال ۱۸۶۰ توسط دو دانشمند به نام های کنوپ و وانساچس اثبات شده است. مقدار آهن موجود و به شکل محلول در خاک نسبت به کل آهن در پوسته زمین مقدار بسیار اندکی است. *میانگین وزن آهن در پوسته زمین ۳٫۸درصد * مقدار آهن کل ۱٫۷ تا ۴٫۸ درصد * مقدار مورد نیاز برای خاک های طبیعی حدود ۰٫۵ تا ۵درصد مقدار جذب گیاهان از آهن بسیار کم است و سطح بحرانی آن حدود ۵mlg/kg است و بررسی که توسط دو محقق دیگر( لیندسی و نورول) صورت گرفته مقدار آن را ۲٫۵ تا۴٫۵ mlg/kg گزارش کرده اند. آهن جز عناصر کم مصرف گیاهان و در واکنش های بیوشیمیایی دخیلی است و برای رشد طبیعی گیاهان ضروری است بنابراین کمبود آهن باعث استفاده از کود آهن می گردد.
در مورد کود ارگانیک در مباحث گذشته صحبت کردیم. در این قسمت می خواهیم در مورد کود مایع ارگانیک صحبت کنیم. همانطور که می دانید عناصر مورد نیاز گیاه، بطور طبیعی در خاک موجود نیستند و بایستی از راه کود دهی تامین شوند که این محصولات در حالت کلی به دو صورت موجود می باشند:
• کود ارگانیک جامد • کود ارگانیک مایع کود های مایع مانند کود جامد از طریق ریشه جذب نمی شوند بلکه به صورت محلول پاشی روی برگ درختان و گیاهان جذب می شود. ناگفته نماند که این کود ها در آبیاری محصولات نیز قابل استفاده هستند.
استفاده از کود مایع ارگانیک
موارد استفاده از کود مایع ارگانیک که به صورت فراگیر گسترش یافته است عبارتند از: • کود مایع ارگانیک در مرکبات و درختان میوه، گیاهان آپارتمانی و زینتی، محصولات کشاورزی و باغداری و … مورد استفاده قرار می گیرد. • استفاده در تمام گیاهان، نهال ها و … به عنوان بک برنامه نگهداری سالم از محصولات
همانطور که در مباحث گذشته در مورد آثار و نتایج مخرب کود های شیمیایی صحبت کردیم، از آثار زیانبار این کود ها کم و بیش آگاه هستید. در مقالات مربوط به کود ارگانیک و کود بیولوژیک این کود ها را با کود شیمیایی مورد مقایسه قرار دادیم. ازاین رو کود هیومیک اسید مورد استفاده وسیعی قرار گرفته است.
مزایای کود هیومیک اسید
مزایای کود هیومیک اسید شامل موارد زیر است: • کود هیومیک اسید با محیط زیست سازگاری کامل دارد. • هزینه های مصرفی در استفاده از این محصول در کشاورزی در مقایسه با کود های شیمیایی کاهش می یابد. • هیومیک اسید موجب افزایش بازده محصولات کشاورزی از جمله سبزیجات و میوه ها و سایر محصولات می شود. • در صورت استفاده از هیومیک اسید در تولید چمن، موجب تولید چمن برتر با ریشه های عمیق تر می شود. • جذب کود هیومیک اسید بسیار بالا می باشد. • در خاک های ضعیف این کود موجب افزایش و بهبود آبرسانی می شود. • ترفیع و افزایش تعادل زیست محیطی از دیگر مزایای این کود است.
مصرف کود آهن یکی از نیازهای گیاهان به خصوص درختان با مشکلات رایج ازجمله ریزش و زردی برگ ، کاهش اندازه میوه، نازک شدن سرشاخه ها و…را برطرف می کند کود دهی درست و صحیح به درختان باعث حفظ قدرت تولید میوه و هم چنین رویش و رشد درختان می شود چناچه درختان نتوانند رشد و رویش خوبی داشته باشند توان تولید میوه دهی آن ها کاسته شده و تقریبا می توان گفت مرگ سرشاخه های درخت فرارسیده است. رنگ سبز مایل به زرد در مرحله برگ دهی اولیه در درختان مرکبات دیده می شود و امری عادی است ولی چناچه این برگ ها در طول زمان نتوانند به رنگ سبز تیره درآیند در آن حالت می توان گفت درخت دچار کمبود عنصر آهن است و باید به آن کود آهن تزریق شود که بهترین نوع استفاده از کود آهن در این مواقع استفاده از کود آهن کلاته شده در خاک می باشد.
میزان پنج درصد وزن پوسته زمین را عنصر آهن تشکیل می دهد و این ماده در همه خاک های جهان وجود دارد. ضرورت آهن برای پایداری گیاهان در سال ۱۸۶۰ توسط دو دانشمند به نام های کنوپ و وانساچس محرز شده است. مقدار آهن موجود و به شکل محلول در خاک نسبت به کل آهن در پوسته زمین مقدار بسیار اندکی است. *میانگین وزن آهن در پوسته زمین ۳٫۸درصد * مقدار آهن کل ۱٫۷ تا ۴٫۸ درصد * مقدار مورد نیاز برای خاک های طبیعی حدود ۰٫۵ تا ۵درصد مقدار جذب گیاهان از آهن بسیار کم است و سطح بحرانی آن حدود ۵mlg/kg است و بررسی که توسط دو محقق دیگر( لیندسی و نورول) صورت گرفته مقدار آن را ۲٫۵ تا۴٫۵ mlg/kg گزارش کرده اند. آهن جز عناصر کم مصرف گیاهان و در واکنش های بیوشیمیایی دخیلی است و برای رشد طبیعی گیاهان ضروری است بنابراین کمبود آهن باعث استفاده از کود آهن می گردد.
عنصر آهن در بدنه اصلی کلروفیل و ساختار آن وجود ندارد ولی در سنتز آن نقش اصلی ایفا می کند و همین طور نقش اساسی در ساختار و عملکرد کروپلاست دارد که در رشد حیاتی و فرآیند های توسعه گیاه مثل : سنتزکلروفیل و انتقال الکترون در میتوکندری و چرخه فتو سنتز دخیل است. عناصر آهن در ساختار لگ همو گلوبین، سیتو کروم اسیداز و سیتو کروم وجود دارد. عنصر آهن به شکل کانی های گوناگون همچون هماتیت، مگنتیت و … در طبیعت وجود دارد و همیشه به عنوان یکی از عناصر اصلی در خاک وجود دارد. آهن به شکل های Fe+3,Fe+2 و همین طور کلات آهن جذب گیاهان می شود. مقدار غلظت مناسب آهن در گیاهان بالای ۴٫۵ درصد می باشد و پایین تر از این مقدار نشان دهنده کمبود آهن است و باید به گیاه جهت تیمار کود آهن تزریق گردد.
در مباحث گذشته در مورد کود بیولوژیک صحبت کردیم. همانطور که گفته شد کود نیتروکارا یکی از انواع این کود ها می باشد. این کود بیولوژیک ازته که بهترین جایگزین کود شیمیایی می باشد را می توان به صورت محلول پاشی و شکل های مختلف دیگر مورد استفاده قرار داد که در این قسمت به شرح آن خواهیم پرداخت.
هیومیک اسید در بخش های مختلف خاک به شکل های متنوعی تاثیرگذار است . یکی از فواید استفاده از هیومیک اسید، شکل گیری ساختار فیزیکی خاک است. این شکل گیری به واسطه خواص فیزیکی هیومیک اسید و نحوه افزودن آن به خاک صورت میگیرد. هیومیک امروزه به عنوان تنها ورودی سازنده خاک در کشاورزی به حساب می آید و به همراه فولیک اسید، هوموس و …خاک را تشکیل می دهند. در مواقع فرسودگی خاک از این کود و به واسطه خواص طبیعی و فیزیکی هیومیک اسید استفاده میشود.
کود بیولوژیک نیتروکسین یکی دیگر از کود های زیستی یا کود بیولوژیک می باشد که حاوی باکتری های ازتوباکتر و آزوسپریلیوم است که این باکتری ها موجب تثبیت نیتروژن شده و اثرات مفیدی در رشد و نمو گیاهان دارد. همانطور که گفتیم، کود بیولوژیک نیتروکسین (کود زیستی نیتروکسین) (کود زیستی ازته) یکی از انواع کود های بیولوژیک می باشد. کود نیتروکسین حاوی مقادیری از باکتری ها می باشد که موجب تثبیت ازت و حل کننده فسفات شده و در میان کود های بیولوژیک نام برده شده, بهترین انتخاب جهت تامین نیاز های گیاهان از نظر رفع نیاز ازت است.
معایب و مزایای کود بیولوژیک نیتروکسین
از معایب و مزایای کود بیولوژیک نیتروکسین می توان به موارد زیر اشاره نمود: • هیچگونه اثر ناخوشایند و نامطلوبی در محیط طبیعت و بر روی انسان یا حیوان ندارد. • همانند دیگر کود های بیولوژیک به نور خورشید حساس بوده و عملیات کود دهی بایستی دور از نور خورشید و مکان های سایه انجام شود. • در میان کود های دیگر، نیتروکسین بیشترین تاثیر را بر روی وزن دانه ها داشته است. • کود نیتروکسین قابلیت استفاده در شرایط آب و هوایی خشک و شور را دارد. به این صورت که با جبران میکروارگاسم های خاک، موجب افزایش رشد و قوام گیاهان می شود.
موارد استفاده از کود بیولوژیک نیتروکسین
موارد استفاده از نیتروکسین متعدد است. استفاده از این کود تفاوت هایی با کود ارگانیک داشته و دارای شرایط متفاوتی می باشد. موارد مختلف استفاده از کود نیتروکسین شامل: ۱٫ نیتروکسین ویژه برنج ۲٫ نیتروکسین ویژه ذرت ۳٫ نیتروکسین ویژه گندم و جو ۴٫ نیتروکسین ویژه سیب زمینی استفاده از این کود نیاز های ازتی این گیاهان و محصولات را بخوبی برآورده است. توجه داشته باشید که مقدار مصرف و روش مصرف این کود در هر کدام از گیاهان و موارد ذکر شده متفاوت می باشد.
در مباحث گذشته در مورد کود بیولوژیک صحبت کردیم. در این بخش به معرفی کود ارگانیک خواهیم پرداخت. کود ارگانیک (کود آلی) یا طبیعی به نوعی از کود گفته می شود که بصورت طبیعی بوجود آمده و هیچگونه منبع یا فرآیند شیمیایی در تولید آن دخالت ندارد و موجب تقویت خاک و بهبود رشد گیاهان می شود.
مصرف کود آهن به شکل محلول پاشی همراه با ترکیبات مانند سولفات آهن و اسید سولفوریک در موارد زیادی می تواند اثرگذار باشد. در موارد زیادی محلول پاشی جهت گیاهان دچار کمبود آهن و یا در مورد پیشگیری از کمبود آهن با مقدار درصدی یک تا دو درصد سولفات آهن ( مقدار ۲تا۴ گرم در لیتر آهن ) در کم کردن مقدار زرد برگی یا همان کلروز گیاهان بسیار موثر می باشد، البته در بعضی موارد سوختگی در سطح برگ ایجاد می شود که در این حالت باید مقدار غلظت کود آهن را کاهش داد. زیرا استفاده از چنین غلظت های بالایی به دلیل آهن در محلول هیدروکسید آهن رسوب کرده و مقدار غلظت آهن در محلول کاهش می یابد بنابراین آن چه جهت محلول پاشی در نهایت مصرف می گردد بیشتر رسوب کلوییدی هیدروکسید آهن بوده و مقدار غلظت واقعی آهن در محلول کم است.
همان طور که در بخش اول راهنمای استفاده از هیومیک اسید خواندید، انواع مختلفی کود هیومیک اسید به صورت تجاری عرضه میشوند که علاوه بر گیاهان، جهت مصارف انسانی و حیوانی نیز قابل استفاده هستند. این کود به دو صورت محلول و حالت نامحلول یا هیومین در دسترس است. راهنمای استفاده صحیح از هیومیک اسید به شما در انتخاب کود مناسب کمک می کند.
کود ها به سه دسته کلی تقسیم یندی می شوند. ۱) کود شیمیایی ۲) کود آلی (کود ارگانیک) ۳) کود بیولوژیک (که در این مقاله در مورد آن صحبت خواهیم کرد) یکی دیگر از انواع کود هایی که در کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرد، کود بیولوژیک می باشد. کود بیولوژیک از جنبه هایی دارای خواص مثبت و برخی خواص منفی می باشد که مهمترین ویژگی آن این است که موجب حاصلخیزی خاک و افزایش بازدهی محصول می شود. انواع کود های بیولوژیک انواع کود های بیولوژیک که دارای خواص و ویژگی های متنوع می باشند شامل کود های زیر است که در مقالات بعدی به آن ها خواهیم پرداخت. ۱) کود بیولوژیک نیتروکسین ۲) کود بیولوژیک نیتروکارا ۳) کود بیولوژیک بیوزر ۴) کود بیولوژیک ورمی کمپوست
همان طور که گفته می شود کود آهن دارای ترکیبات مختلفی است و در ایران نیز انواع مختلفی از آن تولید می شود. یکی از نمونه های آن کود آهن با ترکیب EDDHA می باشد که برای خاک های قلیایی دارای تاثیرات مفیدی است. این ترکیب دارای سه ایزومرارتو- ارتو، ارتو- پارا، پارا- پارا می باشد و تنها از این سه ایزومر فقط ایزومر ارتو- ارتو توان جذب آهن توسط گیاه را دارد. تشکیل سه ایزومر در این ترکیب غیر قابل اجتناب است و با توجه به این که مشکل جداسازی این ایزومر ها از یکدیگر و همین طور اندازه حلقه های شش وجهی این کمپلکس ها و همین طور ماهیت عنصر آهن ایجاد شده ،دو ایزومر گفته شده توان ایجاد کود آهن را ندارند. بنابراین برای اصلاح آن باید محصولی جدید به بازار معرفی شود که این مشکل را رفع نماید.
هیومیک اسید شامل طیف گسترده ای ترکیبات است و هریک از این اجزا برای عملکرد بهتر هیومیک اسید ضروری هستند. همان طور که در معرفی مواد هیومیک خواندید، این مواد به واسطه واکنش های انجام شده روی پلی ساکارید؛ اسیدهای چرب؛ پلی پپتید؛ لیگنین؛ استرها؛ فنول ، استر، چربی های سنگین، زنجیره های آلفاتیک و…به وجود می آیند. مواد هیومیک به صورت کلی به سه دسته هیومیک اسید، فولویک اسید و هیومین تقسیم میشوند. در ادامه با خواص و ساختار هیومین و هیومیک اسید آشنا خواهید شد.
عضو شوید
عضویت سریع
آمار مطالب
آمار بازدید
